In 2020 werd op aanreiken van en in samenwerking met de buurt een traject ingezet in het kader van #KmiddenCocreatie om een tijdelijk ondernemer containerdorp op het plein voor Buurthuis Bonte Kraai in te richten voor startende ondernemers in de K-buurt met 2 hoofddoelen:
- Om startend ondernemerschap te faciliteren door betaalbare ruimtes te creëren
- Om het plein te activeren en met bruis te experimenteren in de aanloop naar de uiteindelijke bebouwing, daarbij ook in aanmerking genomen de veelgehoorde wens vanuit de buurt voor een plek om gewoon eens gezellig een kopje koffie te kunnen drinken op het plein
Ondernemers werden opgeroepen zich te melden https://1104enzo.nl/ondernemerspitch-6-november/
Er was zeker genoeg vraag zoals eerste pitches voor een container liet zien https://1104enzo.nl/welke-tijdelijke-ondernemingen-bij-het-plein/
De realisatie van het ondernemercontainerdorp bleek weerbarstiger dan in eerste instantie voorzien. Kabels, leidingen, vergunningen, gemeentelijke projectleiders die wisselden. Voorjaar 2021 werd door de gemeente een bericht van vertraging gestuurd aan de ondernemers die zich hadden gemeld https://1104enzo.nl/vertraging-voor-de-containerondernemers/ Later dat jaar meldde Lingotto zich, de uitbater van de “World of Food”, die een plek zocht voor een tijdelijke “World Of Food”. Daar werden studies voor uitgevoerd, maar dit bleek bedrijfsmatig als bouwkundig (o.a lange wachttijd benodigde electriciteitskabels vanuit Leander) niet haalbaar, althans niet binnen de periode en duur die Lingotto van plan was.
Daarna was het project terug bij af. Vanaf het begin was door de buurt als voorwaarde gesteld dat het containerdorp moest passen bij de DNA van Kraaiennest om te voorkomen dat het als gentrification accelerator zou gaan werken en dat de branchering (wat voor winkeltjes) aanvullend moest zijn op het winkelcentrum Kameleon om oneigenlijke concurrentie te voorkomen. Vanaf de start is dit in nauwe samenwerking met de winkeliersvereniging Kameleon en de 4 Torens geschiedt. Het streven was een bruisende village te creëren met 15 tot 20 werkplekken op het plein voor de Bonte Kraai. Deze werkplekken waren vooral bedoeld voor startende ondernemers uit de K-buurt voornamelijk in de retailsector aangevuld met horeca en beperkte zakelijke dienstverlening. Dit sluit ook aan op het Masterplan Zuidoost om tot meer economische ontwikkeling in buurten te komen.
2de kwartaal 2022 werd Marciano Braam vanuit stadsdeel Zuidoost als kwartiermaker aangesteld om een haalbaarheidsonderzoek te doen. Onderdeel daarvan was een doorrekening, een zogenaamde businesscase, van de bedrijfseconomische randvoorwaarden: Is het te betalen voor ondernemers en als geheel. Om de grond waar de containers zouden komen te staan, te kunnen verhuren aan één contractant en één aanspreekpunt te hebben, was het voor de gemeente Amsterdam, belangrijk dat er een enkele uitbater of beheerder van de hele village zou komen. In plaats van losse container/locatieverhuur door de gemeente Amsterdam én een veelheid aan contactpersonen.
De businesscase wees uit dat als er de buurt een sociale wijkonderneming op zou zetten, dit mogelijk een oplossing was voor wens vanuit de gemeente. Hiermee kon naar verwachting ook de businesscase sluitend worden gemaakt omdat bij een sociale wijkonderneming andere huurprijzen konden worden gerekend en ondersteuning bij realisatie door de gemeente (w.o. subsidie) mogelijk was, wat bij een commerciële uitbater niet zo kan zijn.
Inmiddels begon de terugverdientijd te knijpen. Die wordt beperkt door de bouwplannen om en rond het plein. Hoe korter de containers kunnen staan, hoe lastiger het wordt de investeringen terug te verdienen.
Ook de afdeling veiligheid van de gemeente stelde voorwaarden. Op dit moment is plein Kraai aangewezen als een veiligheids aandachtsgebied.
In het eerste kwartaal 2023 was er nog geen zicht op voldoende financiering voor de container village en bleek het nog te vroeg om sociale wijkonderneming op te starten. Er was namelijk niet direct extra organisatiekracht voor handen binnen de groep initiatiefnemers of breder binnen de “Hart voor de K-Buurt”. Dit komt mede door het wegvallen van de subsidie voor “Hart voor de K-buurt” per 31 december 2022, zonder zicht op continuiteit, ( https://1104enzo.nl/hart-voor-de-k-buurt-weer-in-zwaar-weer-voortbestaan-onzeker/ ) waardoor het lastig is voor organisatorische opbouw en stabiliteit te zorgen. Ook werd veel organisatorisch slagkracht van de buurtorganisatie in 2022 weggezogen door de perikelen rondom het buurtbudget model c ( https://1104enzo.nl/buurtbudget-bezwaar-december-hoorzitting-pas-eind-juni/ )
Er heeft zich begin 2023 een ondernemer gemeld die bereid was om heel het containervillage te exploiteren, in een entertainment Horeca concept, naast maatschappelijke activiteiten. Deze ondernemer heeft zich na enige studie teruggetrokken. De hobbels qua businesscase en de terugverdientijd, in combinatie met de veiligheidseisen die voor zijn concept op die locatie gelden (zoals extra beveiliging) en onzekere situatie met betrekking tot vergunningen, maakte het voor hem te lastig, zo niet onmogelijk, de benodigde investering terug te verdienen.
Maatschappelijk village
Inmiddels waren parallel een paar andere ontwikkelingen gaande rondom het plein
- De voorziene komst van de tijdelijke sporthal, de zogenaamde Paperdome, voor sportactiviteiten op de kavel die grenst aan het Plein Kraai voorjaar 2023
- De wens van de buurt voor een iconisch paviljoentje op het plein voor een wijktransitiehub voor besparen en verduurzamen. Als “proof of concept” werd deze al in de etalage van buurthuis Bonte Kraai gestart in januari 2023
- Ontwikkelingen rondom de mogelijke komst van de nieuwe stedelijke Openbare Bibliotheek, de zogenaamde OBA NEXT in de uiteindelijke bouw. Jongeren van de buurt gingen in april 2023 massaal naar de Stopera om Kraaiennest als locatie aan te prijzen. ( https://1104enzo.nl/jongeren-k-buurt-massaal-naar-stopera-voor-oba-next/) De uiteindelijke locatie is nog onderwerp van besluitvorming. Wel is besloten dat er alvast een tijdelijke versie van ObA Next in Kraaiennest kan komen ( https://1104enzo.nl/oba-next-komt-alvast-tijdelijk-in-de-k-buurt/ )
- De vergunning voor 3 foodtruck ondernemers om op het plein te staan en die daar ook staan, nu verspreid aan weerszijden van de Kiss&Ride parkeerplek
Met deze ingrediënten wordt nu getracht een nieuwe wending te geven in de gedacht van ‘’dat wat wel mogelijk is’’.
Het idee is een ‘’maatschappelijk village’’ vanuit de maatschappelijke paviljoentjes sportdome, wijktransitiehub en tijdelijke ObA Next aangevuld met de foodtrucks die dan bij elkaar komen staan om een soort ‘’horeca locatie’’te creëren en reuring en sociale controle op het plein te geven. Het podium, overgebleven van de kerstboom die is overleden, kan bijvoorbeeld dienen om muziek optredens te faciliteren.
Doelstelling 1, startende ondernemers faciliteren, kan dan voor nu niet via deze opzet worden gerealiseersd maar is niet van de baan: Immers in de uiteindelijke bouwplannen is veel betaalbare werkruimte voorzien als de K-buurt gaat van een monofunctionele slaapwijk naar een multifunctionele woon, werk en leefwijk ( https://1104enzo.nl/college-omarmt-plannen-voor-de-k-buurt/) . Ook is de buurt bezig met het concept WorldOfWork waaronder een samenlevingsopbouwtraject voor jongeren van de grond te krijgen met o.a. wooncorporatie Lieven de key en Masterplan Zuidoost waar ook getracht wordt ondernemerschap te stimuleren. Dit kan mogelijk een plek vinden op het plein met tijdelijke ObA Next als partner.
Doelstelling 2, het plein activeren en een plekje waar bewoners terecht kunnen voor een kopje koffie/thee en een goed gesprek wordt hopelijk zo wel haalbaar.
Doel is deze zomer de foodtrucks in ieder geval bij elkaar te hebben staan. Dat wacht op het aanpassen van elektriciteitspunt in opdracht van de gemeente. Voor de paviljoentjes is grondonderzoek gedaan, o.a. met behulp van Royal Haskoning DHC die de buurt vanuit Social Return terzijde staat na een bezoek door Hart voor de Kbuurt samen met Masterplan Zuidoost ( https://1104enzo.nl/op-pad-voor-een-wijk-transitie-hub/) op welke plekken zonder problemen met grond en leidingenwerk iets neergezet kan worden en wat dat dan zal zijn, containers of anderszins, waarvoor dan het vergunningentraject doorlopen zal worden.
Meer weten?
Kom donderdagavond 25 mei naar de Grote Buurtbijeenkomst https://1104enzo.nl/iedereen-welkom-25-mei-grote-k-buurt-bewonersbijeenkomst/ of schuif vanaf de week erna weer aan bij het wekelijks K-buurt uurtje, donderdags van 17:00-18:00 in Buurthuis Bonte Kraai.
Naschrift: Dit is de toelichting die 25 mei werd gegeven op de grote bewonersbijeenkomst: https://youtu.be/9HOeHqxQwuI
