Onderzoeksbureau Movisie: Hart voor de K-buurt is voorbeeld inclusieve burgerkracht

Movisie heeft in opdracht van het ministerie van VWS onderzoek gedaan  en heeft een rapport geschreven over inclusieve participatie en burgerkracht met Hart voor de Kbuurt als voorbeeld.

Movisie is hét landelijk kennisinstituut voor een samenhangende aanpak van sociale vraagstukken.

Samenvatting onderzoek ‘’Versterken inclusieve burgermacht, de werkwijze en context van Hart voor de K-buurt in Amsterdam Zuidoost als goed voorbeeld’’

Binnen de overheid staat burgerparticipatie hoog in het vaandel. Steeds wordt de hulp ingeroepen van inwoners om maatschappelijke vraagstukken aan te pakken. Zij kunnen zo aangeven wat de behoeften zijn en nadenken over eventuele oplossingen. Wat er echter met de inbreng van inwoners wordt gedaan is vaak onduidelijk. Uit onderzoek blijkt dat inwoners geen daadwerkelijke invloed en beslismacht ervaren. Het buurtplatform Hart voor de K-buurt (HvdK) in Amsterdam Zuidoost is een goed voorbeeld van hoe inwoners de overheid proberen te verleiden naar meer inclusieve participatie en burgerkracht

De overheid worstelt ook met het betrekken van de kwetsbare inwoners die onevenredig niet mee doen. Ze gaat daarbij met experimenten vaak over de hoofden van de georganiseerde bewoner heen. Inclusieve burgermacht is het vermogen van alle inwoners datgene te doen wat nodig is om buurtbelangen te behartigen en buurtdoelen te bereiken. De positie van inwoners in een kwetsbare positie krijgt bij inclusieve burgermacht expliciet de aandacht. Bestaande groepen inwoners worden benut en hebben eigenaarschap over het realiseren van hun buurtdoelen. Officiële instanties ondersteunen hen en werken met hen vanuit gelijkwaardig partnerschap.

Georganiseerde inwoners beschikken over organisatiekracht en buurtkennis, Hoewel inclusie geen specifiek doel is van Hart voor de K-buurt, is dit wel onderdeel van hun werkwijze ‘’een stem geven aan hen die je te weinig hoort of ziet’’ en daarmee resultaat. Hart voor de K-buurt leert ons de kracht van dienend leiderschap.

Uit het actie-onderzoek blijkt dat gemeenteambtenaren en sociaal professionals in Zuidoost het soms lastig vinden om de benodigde ruimte aan  inwoners te geven. Nog lastiger is als actieve inwoners afhaken als gevolg van deze weerstand. Burgercollectieven hebben een  eigen motivatie, stimulans en dynamiek die uniek zijn. Zorg dat je hierop aansluit en niet de-motiveert met goed bedoelde top-down kaders en eisen. Volg in plaats van inkaderen. Stel geen nieuwe bewonersgroepen zelf op, maar benut de bestaande netwerken; Georganiseerde inwoners beschikken over organisatiekracht en buurtkennis.

Ten slotte wordt er veel top-down geëxperimenteerd met participatievormen. Kwetsbare inwoners worden vaak niet geactiveerd. En de reeds aanwezige georganiseerde inwoners worden door deze experimenten ontkracht. Georganiseerde inwoners beschikken over organisatiekracht en buurtkennis,

Geleerde lessen

Een aantal belangrijke actoren om inclusieve burgermacht te versterken, komen duidelijk naar voren in dit onderzoek. Georganiseerde inwoners beschikken over organisatiekracht en buurtkennis, Dit zijn de geleerde lessen voor bestuurders, ambtenaren, sociaal professionals en actieve inwoners:

Bestuurders en politici

• Creëer en maak tijd en ruimte voor het outreachend werken van ambtenaren;
• Streef naar structurele ondersteuning van inwoners. Buurtbudget maakt het mogelijk dat actieve inwoners zich efficiënt kunnen inzetten, zonder energie en tijd te verliezen aan het aanvragen van ingewikkelde subsidies. Haak niet af als het misgaat;
• Sluit aan bij inwoners: Volg de burger in plaats van inkaderen.
• Toon politieke moed: Inwoners écht invloed geven, betekent dat politiek bestuurders het lef moeten hebben om op de ervaringskennis van inwoners te vertrouwen.

Ambtenaar

• Benut en werk samen met de georganiseerde inwoners in de wijk voor participatieprocessen, ga niet eindeloos door met losse projecten en experimenteren;

• Strijkt ‘burgermacht’ als term tegen de haren in? Wat zegt dit over de ruimte die burgers krijgen van de lokale overheid?;

• Streef naar inclusieve wijken in plaats van inclusieve initiatieven;
• Werk opgavegericht, los van wie (inwoner of maatschappelijke organisatie) een maatschappelijk vraagstuk aanpakt.

• Volg de burger in plaats van inkaderen.

Sociaal professional

• Werk samen met de georganiseerde inwoners in wijken. Stel geen nieuwe bewonersgroepen in, maar benut de bestaande netwerken;

• Ondersteun inwoners in het realiseren van buurtdoelen;
• Wees bewust van concurrentiesfeer, focus op gezamenlijk doel, ipv op gedwongen samenwerkingen.

Actieve inwoner

• Stel je als dienend leider op: empower medebewoners door ze te collectiveren, kritisch na te laten denken en activiteiten te ondersteunen;

• Choose your battles in samenwerking met officiële instanties. Zet buurtbehoeften altijd voorop;
• Zet leiderschapsstijlen strategisch in;
• Wees bewust van dilemma van succes. Kies bewust voor wel/niet professionaliseren.

U kunt het rapport downloaden via www.bit.ly/movisieinclusieveburgermacht of via de website van www.movisie.nl/publicatie/versterken-inclusieve-burgermachtMovisie